Delegacija Odbora Narodne skupštine za odnose sa Srbima izvan Srbije koju su činili narodni poslanici Milorad Buha, Siniša Stamenković i Goran Stefanović, boravila je 27. i 28. maja ove godine u poseti Republici Makedoniji.

Tokom dvodnevnog boravka, članovi delegacije posetili su ambasadu Republike Srbije gde su razgovarali sa Nj. E. ambasadorom Republike Srbije u Republici Makedoniji Tomislavom Đurinom, generalnim konzulom Dragicom Janjić i sa savetnikom ambasadora Dušankom Divjak-Tomić. U nastavku posete, članovi delegacije bili su gosti Sobranja Republike Makedonije gde su se susreli sa članovima Komisije za parlamentarnu saradnju sa Srbijom. Članovi delegacije vodili su razgovore i sa predstavnicima srpskih partija i udruženja, kao i sa direktorom Agencije za ostvarivanje prava manjina u Republici Makedoniji. Narodni poslanici obišli su i prostorije kulturno-informativnog centra Srba u Makedoniji '' Spona'' u Skoplju, gde su razgovarali sa rukovodstvom ove ustanove.

Ambasador Đurin, upoznao je članove delegacije sa aktuelnim stanjem i problemima srpskog stanovništva u Republici Makedoniji. Prema poslednjem popisu stanovništva u Republici Makedoniji, koji je obavljen 2002. godine, 35.939 izjasnilo se da pripada srpskoj naciji, dok se prema procenama broj Srba kreće između 100 -200.000. Srbi u Republici Makedoniji imaju status nacionalne manjine, premda predstavljaju autohtonu etničku zajednicu. Promenom Ustava iz 2001. godine Srbima je priznato neotuđivo pravo na konstitutivnost, zajedno sa Turcima, Romima, Vlasima i Bošnjacima, dodao je Đurin.

Delegacija je upoznata i sa radom tri političke partije Srba u Makedoniji, sa aktivnostima devet kulturnih asocijacija i udruženja, kao i sa radom tri kulturno-informativna centra. Srpska nacionalna manjina ima jednog političkog predstavnika – narodnog poslanika u Sobranju Makedonije, a to je Ivan Stoiljković, predsednik najveće srpske partije DPSM.

Tokom posete Sobranju, delegacija iz Srbije sastala se sa članovima Komisije Sobranja Republike Makedonije za parlamentarnu saradnju sa Republikom Srbijom, koja ima za cilj da razvija sve oblike privredne, kulturne, naučne, sportske i svake druge saradnje između dva parlamenta. Predsednik Komisije upoznao je naše narodne poslanike sa aktivnostima i poslovima ovog parlamentarnog tela u cilju što bolje saradnje između dva prijateljska naroda. On je izrazio spremnost ove Komisije za produbljivanje saradnje i prevazilaženje akutnih problema u implementaciji propisa u oblasti zaštite prava srpske nacionalne manjine.

Delegacija Odbora, upoznala je članove Komisije Sobranja RM sa brojnim problemima srpske nacionalne zajednice u ostvarivanju nacionalnih, verskih, jezičkih, kulturnih i ostalih ličnih prava i slobada. Istovremeno je zatražila prekid aktivne politike asimilacije, netolerancije, diskriminacije i marginalizacije prema srpskoj nacionalnoj zajednici.

U prostorijama ambasadr Republike Srbije, Nj. E. Đurin organizovao je susret naše delegacije sa predstavnicima političkih partija, udruženja i kulturno-informativnih centara u cilju dogovora o zajedničkim aktivnosti i usklađenom nastupu u društvenom životu u Republici Makedoniji.

U Republici Makedoniju deluju tri srpske političke partije i to: Demokratska partija Srba u Makedoniji –

DPSM, Srpska napredna stranka – SNS i Demokratski savez Srba u RM - DSSM. Istovremeno, u Republici Makedoniji registrovano je i aktivno deluje devet srpskih društava i udruženja i to: Nacionalni savet Srba i Ujedinjena srpska zajednic sa sedištem u Skoplju, Udruženje Srba i Makedonaca u Tetovu, Zajednica Srba i Makedonaca u Bitolju, Srpsko-makedonsko društvo „Srma iz Bitolja, Srpsko-makedonsko društvo „ Koštana „ iz Ohrida, Srpska zajednica u RM „ Sveti Sava „ iz Kumanova, Kolo srpskih sestara iz Kumanova i Udruženje Srba za jedinštvo u RM sa sedištem u Kumanovu. U Republici Makedoniji aktivno deluju i tri kulturno – informativna centra, sa različitim oblicima kulturnog, informativnog i obrazovnog delovanja i to su: Kulturno-prosvetni i informativni centar „Vuk Karadžić„ iz Kučevišta, Srpski kulturni centar i Kulturno-informativni centar Srba u RM – „SPONA„ iz Skoplja .

Predstavnici političkih partija, udruženja i kulturno-informativnih centara izneli su u kraćim izlaganjima osnovne smernice i aktivnosti, ukazavši na probleme sa kojima se susreću u radu. Prisutni su se složili da sve asocijacije srpske nacionalne zajednice imaju veliki broj aktivnosti, dobru organizovanost, entuzijazam i upornost u realizaciji svojih programskih aktivnosti. Predstavnici ovih asocijacija ukazali su na poteškoće u realizaciji usvojenih planova, ukazavši na problem oskudnih finansijskih sredstva, jer jedini oblik finansiranja aktivnosti asocijacija predstvaljaju dobrovoljni prilozi članova. Oni su ukazali i na neravnopravni tretman u političkom nastupu stranaka srpske nacionalne zajednice, kao i na odsustvo političkog dijaloga. Oni su ocenili i da je nedovoljna pokrivenost makedonskog informativnog prostora od strane srpskih operatera. Dolazak delegacije Odbora prihvaćen je sa posebnom pažnjom i prisutni predstavnici su naglasili potrebu neposredne saradnje sa maticom kroz različite forme delovanja. Članovi delegacije su posle obavljenog razgovora predložila niz aktivnosti, među kojima su izdvojili formiranje udruženja Nacionalni savet Srba u Republici Makedoniji. Ovaj nacionalni organ bi trebalo da predstavlja krovnu organizaciju koja bi bila okosnica rada svih stranaka i udruženja. Prisutni su se složili i da je neophodno preduzeti aktivne mere u očuvanju nacionalnog identiteta i pomoći srpskoj nacionalnoj zajednici u pripremi za popis stanovništva u RM 2011. godine.

Delegacija Odbora posetila je i Agenciju za ostvarivanje prava manjinskih zajednica. Ova Agencija predstavlja samostalan organ čija je nadležnost ostvarivanje manjinskih prava koja su propisana ustavom i zakonima u RM, koordinira rad državnih organa u realizaciji ovih aktivnosti, obezbeđuje finansijska sredstva za realizaciju ovih prava i obavlja poslove u skladu sa posebnim zakonom.

Direktor Agencije je izrazio spremnost da pristupi realizaciji postavljenih ciljeva, ali je naglasio da će u budućem radu biti neophodno iskustvo i saradnja sa državnim organima u Republici Srbiji koji se bave ovim ili sličnim poslovima iz oblasti zaštite manjinskih i ljudskih prava i sloboda.

Članovi Delegacije obećali su punu saradnju u smislu povezivanja državnih organa i neposredne komunikacije, u cilju što uspešnijeg budućeg rada.

Članovi naše delegacije obišli su i kulturno-informativni centar Srba u Makedoniji ''Spona'' gde su se susreli sa predstavnicima ove ustanove. Tokom razgovora, zajednički je ocenjeno da ovako organizovana ustanova uz dobru podršku predstavnika ambasade RS u Makedoniji i drugih asocijacija ima dobru osnovu da ostvari uspešnu sardnju i unapredi kulturno-informativni život Srba u Republici Makedoniji.